ՊԱՏՄԱԿԱՆ ԿԻԼԻԿԻԱ 10 ՕՐ

Ճանապարհ ընկնելով Երևանից և անցնելով Բավրայով՝ մուտք ենք գործում Ջավախք աշխարհ, որտեղից էլ անցնում ենք չնաշխարհիկ Ծովակն Հյուսիսո (Չըլդըր) լճի ափերով՝ Սարիղամիշի անտառներով և Ալաշկերտի դաշտերով ուղի բռնելով դեպի Վանի ափեր և Սիփանի լանջեր: Գիշերակացը Վանի ափի գեղեցկագույն Դատված քաղաքում է։

Անցնելով Բիթլիս-Բաղեշով՝ կթակենք Սասուն աշխարհի դռները, որից հետո ճանապարհ կբռնենք դեպի բացառիկ մի վայր։ Տիգրան Մեծի հիմնադրած Տիգրանակերտ մայրաքաղաքի մասին շատ ենք լսել, սակայն նրա տեղադրությունը մինչև վերջերս վիճարկելի էր։ Սպառիչ և հստակեցված տեղադրությունը մենք գիտենք, իսկ Դուք կլինեք այն եզակիներից, որոնք կայցելեն այդ պատմական մեծարժեք վայրը (այս վայրը չշփոթել Սիլվան-Նփրկերտի հետ, որը նախկինում համարվում էր տարբերակներից մեկը)։ Մեզ են սպասում նաև անչափ տպավորիչ ու կոլորիտային Մարդին քաղաքը, որը լիովին կփոխանցի Միջագետքի պատմական շունչն ու կոլորիտը։

Եվ ահա կհասնենք Դիարբեքիր (ևս մեկ Տիգրանակերտ), ուր կտեսնենք Տիգրիս գետը, Տասնակյա կամուրջն ու քաղաքի լեգենդար պարիսպները: Առանձնակի հուզիչ է այցելությունը Դիարբեքիրի Սբ Կիրակոս հայկական եկեղեցի, որը կանգուն և գործող եկեղեցի է։ Շուտով անցնելու ենք Եփրատ գետի վրայով, որ ճանապարհ ընկնենք դեպի Հին աստվածների Նեմրութ։ Նեմրութը խորհրդավոր է, Նեմրութն անկրկնելի է։ Կհամոզվենք։

Հրաշալի օր է մեզ սպասվում։ Նախ, կուղևորվենք Պորտասար հնավայր։ Խորհրդավոր ու առեղծածային այս վայրը ոչ միայն անսահման տպավորիչ է, այլ նաև համարվում է մարդկության պատմության ամենահին պաշտամունքային կոթողը։ Եվս մեկ պատմական քաղաք է մեզ սպասում՝ յուրահատուկ Եդեսիան, որը մեր օրերում հայտնի է Ուրֆա անվանումով։ Այստեղ կտեսնենք Սրբազան ձկների ավազանը, որտեղ, ըստ լեգենդի, կռիվ է տվել Աբրահամը։ Ցանկության դեպքում, կարող ենք նավարկել քաղաքակրթությունների գետ Եփրատի վրա՝ տեսնելով հրաշալի ու տպավորիչ Հռոմկլա կաթողիկոսանիստ բերդը։ Օրվա ավարտն էլ Այնթափում է։

Դեպի հերոսական Մուսա լեռ, դեպի Միջերկրականի ափեր, բայց մինչ այդ մեզ է սպասում հայկական եկեղեցաշինության հետաքրքիր օրինակներից Սբ Աստվածածինն Այնթափում։ Այստեղից էլ Կիլիկիայի և Անտիոքի գեղեցիկ անկյուններով կուղևորվենք Մուսա լեռ՝ տեսնելու ներկայիս Թուրքիայի միակ հայկական գյուղը՝ Մուսա լեռան վրա գտնվող Վագըֆ գյուղը, որն ունի իր գործող եկեղեցին։ Այստեղ կտեսնենք նաև Մովսեսի լեգենդար ծառը։ Այս օրն էլ Մուսա լեռանն է։

Մուսա լեռից դեպի Հայոց ծոց ու Կիլիկիայի հայկական թագավորության հզորագույն բերդեր՝ Լևոնկլա, Սիս, Անարզաբա։ Ցանկացողները կարող են բարձրանալ Լևոնկլա ու Սիս դժվարամատչելի ու ամրակուռ բերդերը, ինչպես և հիանալ Անարզաբայի համայնապատկերով: Բերդերը հաղթահարելուց հետո, անցնելով Ադանայով, կհասնենք ևս մեկ հրաշքի՝ Կոռիկոսին, որի ոսկեավազ ափերին էլ մեկ ամբողջական օր ենք վայելելու հաջորդ օրը։

Հրաշալի է, երբ Միջերկրական ծովի ոսկեավազ լողափին է անցնում հանգիստը, իսկ երբ հենց Ձեր դիմաց Կիլիկյան Հայաստանի հզորագույն բերդերից Կոռիկոսն է, այն էլ՝ կղզու վրա՝ պատկերը կատարյալ է: Վայելենք վաստակած հանգիստն ու պատրաստվենք նոր բացահայտումների։

Առավոտյան ցանկացողները կարող են ևս մեկ անգամ լողալ Միջերկրական ծովում, որից հետո, անցնելով պատմական Տարսոնով, արդեն ճամփա կընկնենք դեպի կախարդական Կապադովկիա, որտեղ տեսնելու ենք բազմաթիվ հետաքրքիր ժայռակերտ հրաշալիքներ: Կտեսնենք Կապադովկիային բնորոշ սնկաձև ժայռերը, հնամենի ամրոցներ, իսկ ազատ ժամանակը կարող եք օգտագործել զբոսնելու, այցելելու տեղի թանգարաններ և հետաքրքիր վայրեր: Ցանկացողներն արևածագին կարող են նստել հայտնի օդապարիկները և վայելել Կապադովկիան թռչնի թռիչքի բարձրությունից: Կամ էլ ուղղակի դիտել հետաքրքիր այդ պատկերը։

Առավոտյան նախաշաճից հետո մենք ճամփա կընկնենք դեպի Կեսարիա և Երզնկա: Կեսարիայում կտեսնենք հռչակավոր Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցին, որը գործող հայկական եկեղեցի է՝ տարբերվող ճարտարապետությամբ: Կեսարիայից հետո կանցնենք Սեբաստիա քաղաքով, որտեղ կտեսնենք պատմական Կեռ կամուրջը: Սեբաստիայից կուղևորվենք Երզնկա, որտեղ էլ կտեսնենք Երզնկայի տպավորիչ բազմահարկ ջրվեժը:

Երզնկայից վերադարձին մենք կանցնենք Կարնո աշխարհով, որից հետո մեր ճանապարհը կանցնի Օլթիով, ուր կտեսնենք տեղի հզոր բերդը։ Արդահանում էլ է դադար նախատեսված, որ այցելենք Արդահանի բերդն ու տեսնենք Կուր գետը։ Այս ամենից հետո միայն, մեզ հետ վերցնելով գլխապտույտ ու հարուստ հիշողություններ և տպավորություններ, կվերադառնանք Երևան։