Համշեն տուր

Դեպի Վան և Վասպուրական աշխարհ մեր անկրկնելի շրջագայությունը կսկսվի Ծովակն Հյուսիսո լճի ափերից, ապա կշարունակվի դեպի Արաքսի ափեր, անցնելով Իգդիրով, կհասնենք Մասիս լեռան ստորոտին և լեռան փեշերով կանցնենք նրա մյուս կողմը՝ Բայազետ, որից հետո էլ, հաղթահարելով Թոնդրակի լեռնանցքը, կթակենք Վասպուրական աշխարհի դռները։ 

Մեր այցի երկրորդ օրը նվիրված է Վանա լճի չորս կղզիներից երկուսի՝ նշանավոր Լիմի և անկրկնելի Կտուցի բացահայտմանը։ Նախ, կնավարկենք դեպի Վանա լճի ամենամեծ կղզի՝ Լիմ, որտեղ Սուրբ Գևորգ խոնարհված եկեղեցին է, ապա կնավարկենք նաև Կտուց կղզի, որտեղ մեզ ժառանգված Սուրբ Հովհաննես-Կարապետ եկեղեցին է։ Կտուցը, թերևս, իր գեղեցկությամբ կարող է մրցել հրաշք Աղթամարի հետ։ Լիմ և Կտուց կղզիներ այցից հետո մենք կհասնենք Վան քաղաք, որտեղ կբարձրանանք Վանի բերդը, այցի կգնանք Վանա կատուներին, կհասնենք Մհերի դռանը։

Մեր ճանապարհը կշարունակենք Հայոց ձոր գավառ, ուր կտեսնենք Հայկաբերդը, որտեղ, ըստ մեր առասպելի, տեղի է ունեցել Հայկի և Բելի կռիվը։ Կտեսնենք նաև Մենուայի (հայտնի նաև Շամիրամի անունով) լեգենդար ջրանցքը, ապա Խոշաբի տպավորիչ ու հզոր բերդը։ Այսօր մեզ են սպասում նաև այլ հրաշալի կոթողներ՝ Սուրբ Բարդուղիմեոսի հոյակերտ վանքը, ինչպես և Զորադիրի Սբ Էջմիածին յուրօրինակ եկեղեցին։ 

Մեր այցի չորրորդ օրը կսկսենք դեպի Առտեր կղզի նավարկությամբ և կղզի այցով, որից հետո կնավարկենք դեպի Վանի գլխավոր հրաշալիք՝ Աղթամար կղզի, որտեղ Սուրբ Խաչ հոյակերտ եկեղեցին է։ Այնուհետև կլինենք այնտեղ, որտեղ Գրիգոր Նարեկացու վանքն էր՝ Նարեկավանքը։ Իսկ երեկոն Դատվանում է՝ Վանի ամենագեղեցիկ հատվածներից մեկում։

Այս օրն էլ անչափ գեղեցիկ է, չէ՞ որ անցնելու ենք Վանա լճի ափերով, ինչպես նաև վայելելու ենք Սիփանի և Վանի Նեմրութի հրաշք տեսարանները։ Վանա լճի ափին գտնվող պատմական Խլաթ, Արծկե և Արճեշ քաղաքներն էլ են մեր ճանապարհին։ Մեքենան մեզ կբարձրացնի Նեմրութ-Սարակնի խառնարան, որտեղից բացվում է Վանա լճի չքնաղագույն տեսարանը։ Խլաթում կտեսնենք պատմական քարանձավային քաղաքն ու հայկական խաչքարերը, իսկ Արծկեում կտեսնենք լճի ափին վեր խոյացող բերդը։ Արճեշում էլ մեզ է սպասում մեր ամենայուրահատուկ եկեղեցիներից Արծվաբերի Սբ Աստվածածինը։

Վասպուրականի Աբաղայի գավառում է Բերկրի գետի վրա կառուցված Սատանայի կամուրջը, ուր անպայման կայցելենք։ Եվ մեր վերջին օրը Վասպուրական աշխարհի հյուրընկալ գրկում կվայելենք Բերկրիի ջրվեժը։ Բերկրին բացահայտելուց հետո միայն կվերադառնանք Երևան՝ ճանապարհին մոտենալով նաև Մայր Արաքսին։